تأثيرات نوشتن بر جسم و جان آدمی
وي مي‌گويد: در اين زمينه كه نوشتن و نوشتن‌درماني كمك بسياري در به دست آوردن آرامش به افراد مختلف كرده، تحقيقات زيادي را مطالعه كرده بودم، تا اينكه آن را تجربه كردم و به اين نتيجه رسيدم كه نوشتن درباره موقعيت‌ها و حوادث استرس‌زا در زندگي به‌طور باورنكردني و قدرت‌مندي بر درمان و آرامش جسم و روح انسان كمك مي‌كند. پروفسور جيمز پني‌بيكر استاد كرسي روان‌شناسي دانشگاه تگزاس، حاصل تحقيقاتش را در مورد اثرهاي نوشتن، اين‌گونه مطرح مي‌كند: بيش از ١٠ تحقيق در اين زمينه وجود دارد كه افراد تحصيل‌كرده در جامعه، پرستاران، دانش‌آموزان و حتي زنداني‌ها در آن شركت كرده بودند. مداركي وجود دارد كه همگي آنها، بعد از نوشتن در مورد خاطرات وحشتناك و تلخ‌شان احساس سلامتي و شادي بيشتري نسبت به گذشته داشته‌اند.
علاقه پني‌بيكر به پتانسيل نوشتن‌درماني پس از گفت‌و‌گو با دولت‌مردان با يك دستگاه دروغ‌سنج، بيشتر شد. ضربان و تپش قلب فردي كه مرتكب خطا و اشتباهي شده، پس از اعتراف و صحبت راجع به آن خطا يا جرم به سرعت كاهش پيدا مي‌كند و آرام مي‌شود. او همين پروسه را زماني تجربه كرد كه افراد شركت كننده در تحقيقش پس از پاكسازي و دور كردن خاطرات تلخ، همين احساس و علائم را تجربه كردند.
پروفسور پني‌بيكر معتقد است: تأثيرات نوشتن، تنها به تأثيراتي كه بر فكر، روان و عواطف انسان مي‌گذارد، محدود نيست. او در يكي از تحقيقاتش كه روي دانشجويان دانشگاه محل تدريس خود انجام داد، به اين نتيجه رسيد كه با نوشتن در مورد جريانات و وقايع استرس‌زاي زندگي، سلول‌هاي تي‌ليمفوسيت در بدن اين افراد فعال و سيستم ايمني بدن آنها نيز تقويت شده است. در تحقيق ديگري كه در آوريل ١٩٩٩ در ژورنال پزشكي آمريكا منتشر شده، اين نتيجه به دست آمده است كه نوشتن در مورد موضوعات احساسي موجب از بين رفتن علائم بيماري آسم و آرتريت روماتوئيد شده است.
در تحقيقي كه توسط دكتر جوشا اسيت، استاديار دانشگاه داكاتاي شمالي و همكارانش روي ٧٠ بيمار مبتلا به آسم يا آرتريت روماتوئيد؛ صورت گرفته از افراد شركت‌كننده خواسته شده است، در مورد موقعيت‌هاي استرس‌زا در زندگي‌شان بنويسند. افراد شركت‌كننده در اين تحقيق، در مورد دردهايي كه داشتند ٣ روز متوالي و هر بار، به مدت ٢٠ دقيقه نوشتند و گروه ديگر كه شامل ٣٧ نفر بودند، تنها در مورد برنامه‌هاي روزانه‌شان نوشتند. ٤ ماه بعد، در ٤٧ درصد از گروهي كه در مورد آسيب‌هاي روحي، دردها و ناراحتي‌هاي‌شان نوشته بودند، علائم بهبود قابل توجهي از قبيل درد كمتر، انعطاف‌پذيري و حركت راحت‌تر مفاصل در مبتلايان به آرتريت روماتوئيد و افزايش توانايي شش‌ها در بيماران مبتلا به آسم ديده شد.
محققان، دقيقاً نمي‌دانند كه چرا نوشتن از حوادث و وقايع دردآور موجب بهبود و بالا بردن سلامتي مي‌شود، جواب اين سوال هر چه هست در رابطه اسرارآميز ميان استرس و ابتلا به بيماري نهفته است. مطالعات و تحقيقات بي‌شماري ثابت كرده‌اند كه استرس‌هاي طولاني‌مدت، موجب ضعيف شدن سيستم ايمني بدن، بالا بردن احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي، آرتريت، آسم و بسياري از بيماري‌ها مي‌شود. به عنوان مثال، يكي از اين تحقيقات كه ١٦ دسامبر ١٩٩٨ در ژورنال مؤسسه ملي بيماري‌هاي سرطاني آمريكا منتشر شد به اين مطلب اشاره كرده بود، افراد بزرگ‌سالي كه مبتلا به افسردگي هستند دو برابر افراد ديگر، در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند.
پني‌بيكر معتقد است: مطرح كردن خاطرات ناراحت‌كننده در قالب واژه‌ها، به از بين رفتن نشانه‌ها و علائم آرتريت و آسم كمك مي‌كند. او و همكارانش در حال حاضر مشغول بررسي و مطالعه پروژه‌اي ديگر هستند، آنها قصد دارند تأثيرات نوشتن را در درمان نازايي بررسي كنند. علاوه بر اين، محققان اين گروه در حال بررسي احتمال بالا رفتن طول عمر بيماران مبتلا به سرطان و بيماري‌هاي قلبي به واسطه نوشتن‌درماني هستند. در اين پروژه حتي از بين بردن و درمان ناراحتي‌هاي روحي رواني افرادي كه دچار اختلالات و بيماري‌هاي جنسي هستند نيز در نظر گرفته شده است.
نتايج تحقيقات انجام شده در زمينه تئوري‌هاي علمي در حوزه روان‌شناسي نشان داده، هنر «محل تلاقي» فرآيندهاي درماني و خلاقانه است. رشته هنردرماني، با كنار هم قرار دادن منابع قدرت‌مند هنر و فرآيندهاي خلاقانه موجب بروز اميد، سلامتي و شفا در افرادي كه به اين شيوه درماني مراجعه مي‌كنند، مي‌شود. استفاده از هنر يكي از شيوه‌هاي برقراري ارتباط است كه شامل احساس كردن، مشاهده نمودن و شنيدن مي‌شود، هنردرماني در حقيقت با دادن امتيازاتي از قبيل قدرت كنترل و كشف نيروهاي خلاقانه و نيروهاي تغييردهنده زندگي به مخاطبش، زندگي وي را متحول و پرانگيزه مي‌كند.
هنردرماني و ارتباطات: هنردرماني، شيوه‌اي غيرشفاهي – غيرزباني را براي هر فرد، ارائه مي‌دهد كه به واسطه آن، مي‌توان ديگران را ديد و شنيد و درك كرد، در حقيقت هنردرماني وسيله‌اي براي برقراري ارتباطات ميان افراد ايجاد مي‌كند.
هنردرماني و مديريت احساسات: مشاركت در خلق اثري هنري، مكانيزمي براي به تصوير كشيدن، تفكيك‌پذيري و تحليل احساسات فراهم مي‌كند. تجربه‌هاي چندبعدي از فعاليت‌هاي هنري موجب رها شدن و آزاد شدن فرايندهاي خلاقانه‌اي مي‌شود كه سبب‌ساز انرژي، تحريك حافظه، رها شدن احساسات بالا و همچنين بالا بردن سطوح فعاليت است هنر خلاق، تأثيرات بسيار آرامش‌بخشي بر آشفتگي‌ها و هيجانات مخاطبش دارد.
هنردرماني و مرور خاطرات: قصه و روايت نيز يكي ديگر از شيوه‌هايي است كه با بهره‌گيري از ابزارهاي هنري به تقسيم خاطرات، قصه‌ها و زندگي افراد مي‌پردازد. به علاوه بهره‌مندي از هنر در خلق قصه يا واگويه‌هاي شخصي كمك مي‌كند تا افراد راحت‌تر در جريان زندگي و فضاهاي آن قرار بگيرند.
تعريف كردن قصه‌هاي شخصي، به فرد اجازه مي‌دهد تا خرد، دانش موروثي و زندگي گذشته‌اش را با ديگران مطرح كند. هنردرماني در اين شرايط، فضايي امن را براي مخاطبان ايجاد مي‌كند تا به شرح قصه‌هايش بپردازد و از اين راه، به بالاترين ميزان خودآگاهي و باورپذيري تجربيات و دانش گذشته خود بپردازد. در بسياري موارد، مطرح كردن داستان‌هايي از حوادث خصوصي، ملي و فراملي و صحبت كردن در مورد احساسات، تجربيات و موقعيت‌هاي مختلف زندگي موجب، تقويت حس فراگيري و پيوستگي‌هاي احساسي ميان افراد مي‌شود. يادآوري خاطرات، واگويه كردن و روايت كردن آنها، اين شانس را به مخاطبان مي‌دهد كه معناي زندگي را بهتر درك كنند و اهداف‌شان را در زندگي پيدا كنند.
هنردرماني و روابط اجتماعي: گروه‌هاي كوچك هنردرماني، عموماً متشكل از ٥ تا ٧ مددجو هستند. اين گروه‌ها، به پايان گرفتن گوشه‌گيري و انزواي اجتماعي افراد كمك مي‌كنند و آنها را به برقراري رابطه، تشويق مي‌كنند. يك گروه هنردرماني، مي‌تواند شرايط ايمني را براي افراد، فراهم كند تا افراد را درگير روابط اجتماعي كند و مشاركت در كار گروهي را به آنها بياموزد. اين شيوه، كمك مي‌كند تا افراد شركت كننده در گروه، توانايي‌ها و ويژگي‌هاي‌شان را به ياد بياورند و از داشتن آنها خوشحال باشند.
هنردرماني و القاي اميد: آموختن مسائل تازه و جديد، به واسطه فعاليت‌هاي هنري موجب ايجاد اعتماد به نفس در افرادي مي‌شود كه با موفقيت نقش خود را با توجه به شرايط تنظيم مي‌كنند. تقسيم انديشه و تجربيات گذشته افراد در قالب گروه‌هاي هنردرماني مي‌تواند به پيوند دادن شرايط و موقعيت‌هاي گذشته و حال كمك كند و موجب كاهش افسردگي و بالا بردن ميزان اميد و آرزومندي در افراد شود.
به نقل از: فصلنامه درمانگر