خنده‌درماني
تأثيرات جسمي خنده
طاق‌باز دراز كشيدن و قهقهه‌زدن، اگر غيرممكن نباشد دشوار است. هنگامي كه حس شوخ‌طبعي ما گل مي‌كند، مي‌خواهيم راست بنشينيم و دست و پا و عضلات تنه‌مان را يكي بعد از ديگري شل و سفت كنيم و ريه‌هاي‌مان را از هوا آكنده كرده و آن را بازدم آهسته و يا طولاني و پر سر و صدا بيرون دهيم. همگي اين حركات، ضربان قلب را تند كرده و ميزان جذب اكسيژن در شش‌ها را افزايش مي‌دهند. همچنين جريان خون حاوي اكسيژن را به مغز افزايش مي‌دهند و به طور موقت، فشار داخلي شكم و لگن خاصره را اضافه مي‌كنند. هر چند چنين حالتي، به ترشح غيرارادي چند قطره ادرار در كودكان، سالمندان، زناني كه دوران يائسگي را پشت سر نهاده‌اند و هر كس ديگري كه داراي مثانه و يا ميزراه (مجراي ادرار) ضعيف است، مي‌انجامد، ولي بايد دانست كه محاسن خنده بيش از معايب آن است.
خنده سبب باز شدن گره‌هاي عضلاني، كاهش درد و سفتي ماهيچه‌ها و تقويت دستگاه ايمني مي‌شود. همچنين سبب به وجود آمدن ياخته‌هاي «تي» مي‌شود كه به مبارزه با عفونت‌ها و تغيير ياخته‌هاي بدخيم و ايجاد پادتن عليه اجسام خارجي يا موجودات زنده تك يا چند ياخته‌اي ياري مي‌كنند.
خنده سبب مي‌شود مواد شيميايي تقويت كننده خلق و خو، موسوم به اندروفين‌ها، نيز از درون مغز رها شده و دل و دماغ انسان را نيكو سازند و احساس سلامت، تن‌آرامي و رضايت خاطر به فرد دست دهد. اينها موادي هستند كه طي تمرين‌هاي ورزشي طاقت‌فرسا ترشح شده و كم‌حوصلگي و افسردگي را كاهش مي‌دهند.
افسردگي كه ارتباط تنگاتنگي با فشار رواني دارد، با تقليل مواد شيميايي نشاط‌انگيز، يعني سروتنين و نور آدرنالين همراه است. (نور آدرنالين، نقش‌هاي متعدد و عمدتاً مثبتي را در بدن ايفا مي‌كند). ترشح اندروفين بر اثر خنده (يا از راه ورزش) قادر است اثر اين كاهش را خنثي كرده و خنده‌اي از ته دل براي انسان به همراه آورد كه اين نوع خنده، طبيعي‌ترين و دست‌يافتني‌ترين ياريگر بهداشت رواني شناخته شده است.
فوايد ديگر خنده، افزايش و عملكرد هوشمندانه و بهبود حافظه كوتاه‌مدت است. (اين فوايد به طور مستقيم يا غيرمستقيم با جريان فزاينده خون حاوي اكسيژن آن عضو بستگي دارد).
كاربردهاي خنده براي درمان
پژوهش‌هاي باليني تأييد شده در ايالات متحده و اروپا، ارزش خنده را با توجه به فوايد آن، به طرز چشمگيري نمايان ساخته و به گسترش «بذله‌گويي‌درماني» در فرانسه و ساير كشورها منجر شده است. در اين شيوه با استفاده از بازيگران كمدي، نوارهاي ويدئويي سرگرم‌كننده و ديگر ابزارهاي شوخ‌طبعي به درمان بيماراني ياري مي‌رسانند كه به امراض مزمني گرفتار شده‌اند.
«بذله‌گويي‌درماني» در مداواي بيماران سرطاني (كه به طرز محسوسي افسرده‌اند) اهميت و اعتبار خاصي دارد. در شرايطي كه مرض مزبور، با مصرف داروهاي متعارف و مجموعه‌اي از درمان‌هاي تكميلي توأم باشد، بر پايه اين راهكار درماني، اثرات مراقبه، ژرف‌انديشي و تجسم، بيش از حد افزايش يافته و شيوه تقويت دستگاه دفاعي بدن به بيماران سرطاني آموخته مي‌شود.
حتي در جايي كه بذله‌گويي يا خنده رسماً به كار نيامده است، فايده استفاده از دلقك‌ها (به شرطي كه ترسناك نباشند) در بخش‌هاي كودكان و قسمت‌هاي سرپايي اطفال تأييد شده است.
خنده‌درماني، در مقابل فشار رواني
خنده، يكي از بهترين عوامل ضد فشار روحي است.
خنده، شل كننده عمده عضلات است و رگ‌هاي خوني را منبسط مي‌كند.
خنده قادرست از مقدار هورمون‌هاي ترشح شده به خاطر فشار عصبي در بدن بكاهد و دستگاه دفاعي بدن را قوت بخشد.
خنده سبب باز شدن گره‌هاي عضلاني، كاهش درد و سفتي ماهيچه‌ها و تقويت دستگاه ايمني مي‌شود. خنده سبب مي‌شود مواد شيميايي تقويت‌كننده خلق و خو، موسوم به اندورفين‌ها، نيز از درون مغز رها شده و دل و دماغ انسان را نيكو سازند و احساس سلامت، تن‌آرامي و رضايت‌خاطر به فرد دست دهد.
پژوهش‌هايي كه پيرامون پيامدهاي خنده صورت گرفته است، نشان مي‌دهد خنده فوايد صحت‌بخش ارزنده‌اي دارد. كركر كردن (نحوي خنديدن) و قهقهه زدن، سلامت تن، ذهن و روح را افزايش مي‌دهد. خنده مستقيماً بر مغز و غده‌هاي درون‌ريز اثر مي‌گذارد و به آزاد كردن مواد شيميايي تنش‌زا و كاهش اثرات هورمون‌هاي آدرنالين و نور آدرناليني كه به جريان خون انتقال يافته‌اند، كمك مي‌كند.