روي لحن صداي خود، تمركز كن!
احساس ميكردم كه واقعاً از نفس افتادهام. حتي گاهي در حرف زدن دچار مشكل ميشدم و بعضي مواقع بهكلي صدايم بند ميآمد.» اين ماجراي الويرا گونتر، زن ٣٨ ساله است كه بهعنوان واسطه يك كار خدماتي، مشغول به كار بود و روزانه به خاطر حرفهاش بايد با بسياري از افراد گفتوگو ميكرد. وي در ادامه ميافزايد: «من اغلب سرما خورده بودم و گاهي شبها صدايم كاملاً كيپ ميشد.» از آنجايي كه اين مسئله در او ادامه يافته بود، تصميم گرفت كه به يك متخصص حنجره مراجعه كند، ولي هيچگونه علايم آزمايشگاهي در حنجره او مشاهده نشد، او به يك پزشك متخصص در آسيبهاي بخش گفتاري مغز (گفتاردرماني) معرفي شد. اوا لوشكي، گفتاردرمان الويرا گونتر بهسرعت متوجه شد كه او دچار چه مشكلي شده است:
«الويرا، ريتم تنفسي منظم نداشت، عضلات منقبض شده بودند و اين انقباض تا حد زيادي در ناحيه گردن، گسترش يافته بود.
با كمك تمرينهاي بدني توانستيم مجراي حلق را باز كنيم تا بدين وسيله پردههاي صوتي بتواند بهتر كار كند.»
سه مفهوم تن صدا، حالات روحي (روحيه و خلق) و شخص تمامي در ارتباط تنگاتنگي بههم تنيده و بافته شدهاند، زيرا در اولين لحظه بعد از شنيدن «سلام، روز بخير» در يك مكالمه تلفني، ما از طريق موقعيت حاضر و تن صدا و سرعت كلامي گوينده فوراً متوجه ميشويم، كه او عصباني است يا نامطمئن و متزلزل است و يا ترس و هراس دارد، يا خوشحال و خرسند است. علاوه بر آن مستقل از تمامي اين سه مورد ما اطلاعاتي نيز از طريق صدا ميتوانيم در مورد جنسيت، سن و سال، خلق و خوي، موقعيت سلامتي يا بيماري و همچنين سطح اجتماعي و فرهنگي گوينده از طريق صحبت كردنش از پشت گوشي تلفن به دست آوريم.
سقراط در مورد اينكه تن صدا و نوع گويش در يك ارتباط بسيار نزديك با شخص است، و شخصيت گوينده را نشان ميدهد، گفته است: «حرف بزن تا بدين وسيله تو را ببينم.» همچنين واژه «شخص» در ارتباط با «منش» و «فرديت» كاملاً به «لحن صدا» و «نوع صحبت كردن» فرد وابسته است.
اشاره به ارتباط تنگاتنگ تن صدا، لحن سخن، حالات روحي و فرديت شخص گوينده در مجموع تعيينكننده هويت او و همچنين موقعيت كنوني وي در زمان و مكان حاضر است. براي همين اگر فرد از حالت عادي خارج و در موقعيت بحراني قرار گرفته باشد. صدا و لحن گويش او تغيير ميكند، سپس تغيير تن و لحن بهطور نامنظم به گوش ميرسد. اينجاست كه جامعه پزشكي از يك ناهماهنگي و نامنظمي بيمارگونه بحث ميكند. اينگونه معضلات ميتوانند هنگامي شدت يابند كه فرد در موقعيتهاي بحراني مثل حالتهاي ترس، فشار و اندوه گرفتار ميشود.
بهخصوص سندرم و نشانگان آن زماني شديدتر ميشوند، كه شخص در تله رويارويي با شخص عامل و يا مكان عامل گرفتار شده باشد، اين مطالب را دكتر كارين جويسن، متخصص گوش و حلق و بيني در مونيخ بيان ميكند. وي در ادامه ميافزايد:
ـ كسي كه هنگام صحبت، بدون وقفه حرف ميزند و هيچ توقف و مكث كوتاهي در كلام خود ندارد بهطوري كه گاهي از نفس ميافتد، ميتواند از خود سئوال كند، چطور ميتوانم در زندگي خصوصي و شغليام با ايجاد تأمل و وقفه و كمي استراحت خود را ميزان كنم؟
ـ كسي كه بهطور يكنواخت مدام حرفهاي تكراري ميزند و كليشهاي صحبت ميكند، ميتواند با كمي تعمق دريابد كه آيا در زندگي هيچ تنوع، شادي و تفريحياي وجود ندارد؟
ـ افرادي كه با لحن تند و بلند صحبت ميكنند، ميتوانند از خود بپرسند آيا بدنشان بايد تحت فشار باشد، و چطور ميتوانند از اين وضعيت رها شوند؟
ـ آيا هميشه خيلي سريع و ناشمرده صحبت ميكنيم؟ دليل آن اين است كه صبرمان كم، طاقت انتظار كشيدن را نداريم و تحمل شنيدن صحبتهاي شمرده و آرام مخاطب خود را نيز نداريم و بيشتر ترجيح ميدهيم كه سريع به اصل مطلب برسيم.
بد نيست بدانيد كه روي همرفته بسيار مهم است كه تن صدا و لحن كلام شما در زمينه شغل و حرفه مطبوع و خوشايند باشد. مطالعات در اين زمينه نشان ميدهند، در موقعيت «چهره به چهره» ما از لابهلاي محتواي كلام گوينده ٤٠ درصد به كيفيت صدا و لحن كلام او توجه ميكنيم و نگاهمان همچنين به ريتم تنفسي و حركات لبها حين صحبت كردن، معطوف ميشود.
امروزه گفتاردرمانگران، روشهاي جديدي را گسترش دادهاند: آنها تمرينهايي را با ريتم صحيح تنفسي، تنظيم تن صدا و لحن گويش و كلامي و همچنين آوازي را ارائه ميدهند. همينطور تمرينهاي جسمي جهت تقويت قفسه سينه و تقويت حلق و عضلات زبان را نيز ارائه ميدهند.
بسياري از گفتاردرمانگران توصيه ميكنند، براي اينكه همواره لحن گفتاري شما دلنشين و مطبوع باشد، بايد همواره روزي ده دقيقه زير دوش حمام و يا هنگام رانندگي در جاده با صداي بلند آواز بخوانيد، تا بدين وسيله عضلات زبان حلق و حنجره تقويت شوند. يكي از اين تمرينها براي تقويت حنجره چنين است روزانه:
ـ با دهان باز روي صداي «ش» به مدت دو دقيقه تنفس كردن (دم و بازدم)
ـ با دهان باز روي صداي «ف» به مدت دو دقيقه تنفس كردن (دم و بازدم)
ـ با دهان بسته روي صداي «م» به مدت دو دقيقه (دم و بازدم)
اين تمرينها را تا جايي ادامه ميدهيم كه كمكم با تمرينات زياد بدون اينكه تنفس را در سينه حبس كنيم، همگام با تنفس آرام و شمرده هنگام دم و بازدم صحبتهاي خود را شروع، ادامه و خاتمه ميدهيم، بدون اينكه تنظيم ريتم تنفسي، تغيير كند.
دیدگاهتان را بنویسید